Uprzejmie informujemy, że na początku 2016 roku wejdą w życie dwie ustawy, które wprowadzają istotne zmiany do Kodeksu Pracy. Poniżej znajduje się zestawienie najistotniejszych nowelizacji, które w naszej ocenie niosą najdalej idące skutki dla pracodawców.

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie dnia 22 lutego 2016 roku wprowadza istotne modyfikacje, przede wszystkim w zakresie zawierania umów na czas określony. W wyniku nowelizacji zmienione lub dodane zostaną przykładowo:

Art. 25

• wykreślenie umów o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika – takie umowy będą regulowane w ramach umów na czas określony,
• ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie możliwe pod warunkiem planowania zatrudnienia go do wykonywania pracy innego rodzaju lub po upływie minimum 3 lat po rozwiązaniu lub wygaśnięciu dotychczasowej umowy o pracę.

Art. 25¹

• okres zatrudnienia tego samego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, zarówno łączny, jak i w okresach nienastępujących bezpośrednio po sobie, nie może przekraczać 33 miesięcy,
• łączna liczba umów o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem nie może przekraczać trzech,
• czwarta (i kolejna) umowa zawarta na czas określony i/lub umowa zawarta na czas dłuższy niż 33 miesiące z mocy prawa przekształca się w umowę zawartą na czas nieokreślony z wszelkimi tego konsekwencjami dla pracodawcy,

od powyższego będą obowiązywać wyjątki.

Art. 36

• długość okresu wypowiedzenia umów o pracę będzie uzależniona od okresu zatrudnienia, pracodawcy, a nie od rodzaju umowy o pracę.

Art. 36¹

• w przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony lub określony z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca jest uprawniony do wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę – skrócenia okresu wypowiedzenia z 3 miesięcy do maksymalnie 1 miesiąca pod warunkiem wypłaty pracownikowi odszkodowania za pozostały okres.

Art. 36²

• w okresie wypowiedzenia pracodawca jednostronną decyzją będzie mógł zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Do tej pory działania takie były podejmowane w praktyce, jednak nie miały one swojego jednoznacznego prawnego uregulowania.

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie dnia 2 stycznia 2016 roku wprowadza istotne modyfikacje w uprawnieniach rodzicielskich. W wyniku nowelizacji zmienione lub dodane zostaną przykładowo:

Art. 175¹

• katalog osób uprawnionych do korzystania z niektórych uprawnień rodzicielskich został rozszerzony poprzez wprowadzenie obok pracowników katalogu: ubezpieczona – matka, ubezpieczony – ojciec, pracownik – inny członek najbliższej rodziny, ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny.

Art. 180

• matka – pracownica, która nie może wykonywać samodzielnej opieki nad dzieckiem może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego lub przerwać urlop pod warunkiem wykorzystania pozostałych części/sprawowania osobistej opieki przez innych członków rodziny: pracownika – ojca, ubezpieczonego – ojca, pracownika – członka najbliższej rodziny, ubezpieczonego – członka najbliższej rodziny,
• ojciec – pracownik wychowujący dziecko może skorzystać z pozostałej części urlopu macierzyńskiego, aż do wyczerpania jego wymiaru, jeżeli matka noworodka, która do tej pory nie była ubezpieczona w razie choroby i macierzyństwa podejmie pracę i będzie kontynuowała pracę co najmniej na pół etatu,
• zarówno pracownik – ojciec wychowujący dziecko, jak też pracownik – inny członek najbliższej rodziny będzie mógł skorzystać z pozostałej części urlopu macierzyńskiego jeżeli matka korzystająca z urlopu macierzyńskiego lub pobierająca zasiłek macierzyński umrze lub porzuci dziecko (nie wcześniej niż po wykorzystaniu przez matkę 8 tygodni urlopu lub pobierania zasiłku macierzyńskiego),
• zarówno pracownik – ojciec wychowujący dziecko, jak też pracownik – inny członek najbliższej rodziny będzie mógł skorzystać z pozostałej części urlopu macierzyńskiego jeżeli matka dziecka umrze, porzuci dziecko, nie może sprawować samodzielnej opieki nad dzieckiem i nie była ubezpieczona w razie choroby i macierzyństwa.

Art. 182^1a

• dodatkowy urlop macierzyński został zlikwidowany na rzecz wydłużenia urlopu rodzicielskiego,
• została wprowadzona możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego w czasie pobierania przez drugiego z rodziców zasiłku macierzyńskiego.

Art. 182^1b

• urlop rodzicielski może być udzielany jednorazowo lub maksymalnie w czterech częściach, bezpośrednio po sobie lub po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, 
• wyjątkiem od zasady bezpośredniego udzielania części urlopów rodzicielskich jest możliwość wykorzystania przez pracownika ostatniej części nie później niż do końca roku, w którym dziecko ukończy 6 rok życia.

Art. 182^1c

• pracownicy, którzy będą chcieli korzystać z urlopu rodzicielskiego będą musieli złożyć stosowne wnioski wcześniej niż dotychczas – najpóźniej 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu,
• pracownik za zgodą pracodawcy może w każdym czasie zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego i wrócić do pracy.

Art. 182^1d

• pracownik będzie mógł łączyć wykonywanie pracy w wymiarze nie większym niż pół etatu z korzystaniem z urlopu rodzicielskiego. W takim przypadku urlop rodzicielski zostanie proporcjonalnie wydłużony, maksymalnie do 64 albo 68 tygodni (w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie).

Art. 182³

• urlop ojcowski może być udzielany w dwóch, tygodniowych częściach i do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia.

Art. 186

• urlop wychowawczy może być udzielony na okres nie dłuższy niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia,
• oboje rodziców może jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego, o ile nie zostanie przekroczony łączny wymiar urlopu,
• urlop wychowawczy może być udzielony maksymalnie w 5 częściach.

Art. 186⁸

• pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w czasie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego ani w przypadku obniżenia czasu pracy do dnia powrotu do dotychczasowego wymiaru pracy, ale nie dłużej niż w łącznym okresie 12 miesięcy. Okres ochrony rozpoczyna się od dnia złożenia wniosku, ale nie wcześniej niż 21 dni od rozpoczęcia korzystania z urlopu. 

Art. 188

• zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia będzie udzielane w wymiarze dziennym lub godzinowym (16 godzin przy zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy).

Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę, że powyższe zestawienie obejmują jedynie wybrane, w naszej ocenie najistotniejsze z punktu widzenia pracodawcy zagadnienia, a zmiany nie zostały opisane szczegółowo i wyczerpująco.