Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 czerwca 2015 roku w sprawie I PK 1/13 w zakresie wolności związkowej i ochrony praw związkowych
Uprzejmie informujemy, iż w dniu 2 czerwca 2015 roku Trybunał Konstytucyjny po rozpoznaniu sprawy z udziałem Sejmu i Prokuratora Generalnego wydał wyrok w zakresie zgodności art. 2 ust. 1, 2 oraz 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie to może nieść, dla niektórych pracodawców istotne skutki w zakresie zbiorowego prawa pracy.
Przypominamy, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych „prawo tworzenia i występowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami”. Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż powyższy przepis ustawy w zakresie w jakim ogranicza wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom wykonującym pracę zarobkową niewymienionym w tym przepisie jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Orzeczenie Trybunału oznacza otworzenie możliwości zrzeszania się innych osób (np. zleceniobiorców, pracowników tymczasowych) w związkach zawodowych. Podobnie Trybunał uznał za niezgodny z ustawą zasadniczą, iż przepis art. 2 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych dotyczącego osób wykonujących pracę nakładczą. W zakresie natomiast art. 2 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż jest to przepis zgodny tak z prawem krajowy, jak też międzynarodowym. Przepis te przyznaje osobom skierowanym do zakładów pracy w celu odbycia służby zastępczej prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w zakładach pracy.
W wymiarze praktycznym wczorajsze orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego może prowadzić do powstania, u niektórych pracodawców związków zawodowych lub skutkować znaczącym zwiększeniem poziomu uzwiązkowienia, ze wszelkimi konsekwencjami w zakresie zbiorowego prawa pracy np. w postaci powstania konieczności uzgadniania źródeł zakładowego prawa pracy czy powstania możliwości powołania Społecznej Inspekcji Pracy. Natomiast, co do zasady przedmiotowe orzeczenie nie przyznaje zleceniobiorcom czy innym wykonującym pracę zarobkową indywidualnych uprawnień w zakresie prawa pracy. Należy jednakże zastrzec, iż do czas przeprowadzenia analiz oraz opublikowania przez Trybunał Konstytucyjny uzasadnienia przedmiotowego orzeczenia rekomendowanym jest wstrzymania się od podejmowania pochopnych działań przez pracodawców.