RODZAJE PROFILAKTYCZNYCH BADAŃ LEKARSKICH: WSTĘPNE, OKRESOWE I KONTROLNE

Kodeks pracy w treści art. 229 przewiduje trzy rodzaje badan lekarskich:

• wstępne,
• okresowe oraz
• kontrolne.

Zasadą przyjętą w polskim prawie jest, że pracownik nie powinien zostać dopuszczony przez pracodawcę do świadczenia pracy bez legitymowania się aktualnym orzeczeniem lekarskim, stwierdzającym brak przeciwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Dopuszczenie pracownika do pracy w sytuacji braku badań niesie ze sobą negatywne konsekwencje dla pracodawcy.

OBECNY STAN PRAWNY NA DZIEŃ 17 MARCA 2020 ROKU

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym:

• badaniom wstępnym podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe;
• badaniom okresowym podlegają pracownicy co do zasady co 4 lata, a w niektórych przypadkach co 3 lub co 2 lata;
• badania kontrolne są wykonywane w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.

STANOWISKO GŁÓWNEGO INSPEKTORA PRACY Z DNIA 16 MARCA 2020 ROKU

W dniu 16 marca 2020 roku Główny Inspektor Pracy rozesłał do Okręgowych Inspektorów Pracy pismo GIP-GNN.50.2.2020.1, w którym przestawił swoje stanowisko w zakresie obowiązku terminowego kierowania pracowników na profilaktyczne badania lekarskie oraz obowiązku terminowego przeprowadzania szkoleń w dziedzinie BHP. We wspomnianym stanowisku Główny Inspektor Pracy zaproponował między innymi:

• badania wstępne – utrzymanie obowiązku niedopuszczania pracowników bez orzeczenia lekarskiego otrzymanego przez pracownika podczas wstępnych profilaktycznych badań lekarskich;
• badania okresowe – zawieszenie obowiązku przeprowadzania okresowych badań lekarskich pracowników do czasu odwołania zagrożenia epidemiologicznego, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku wystawienia skierowania przez pracodawcę w terminach wynikających z odpowiednich orzeczeń lekarskich. W ocenie Głównego Inspektora Pracy terminowe wystawienie skierowania przez pracodawcę będzie potwierdzeniem gotowości pracodawcy do wypełnienia obowiązku określonego w treści art. 229 kodeksu pracy;
• badania kontrolne – Główny Inspektor Pracy w żaden sposób nie odniósł się do kwestii badań kontrolnych. Stan prawny i sytuacja pozostają bez zmian.   

REKOMENDACJE KANCELARII WEDŁUG STANU PRAWNEGO NA 17 MARCA 2020 ROKU

Pragniemy wskazać, że na dzień dzisiejszy w omawianym zakresie nie zostały zmodyfikowane ani przepisy kodeksu pracy, ani rozporządzeń wykonawczych. Pismo Głównego Inspektora Pracy nie może być traktowane jako źródło prawa, a raczej jako wewnętrzna wytyczna postępowania w ramach organu administracji państwowej.

W związku z powyższym w świetle obecnego stanu prawnego oraz wskazanych powyżej propozycji Głównego Inspektora Pracy, rekomendacją Kancelarii jest:

• badania wstępne – kierowanie osób przyjmowanych do pracy na badania wstępne i niedopuszczanie do pracy pracowników bez orzeczenia lekarskiego otrzymanego przez pracownika podczas wstępnych profilaktycznych badań lekarskich;
• badania okresowe – terminowe kierowanie pracowników na okresowe badania lekarskie i niedopuszczanie ich do pracy w sytuacji braku posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego;
• kontrolne badania – terminowe kierowanie pracowników na kontrolne badania lekarskie i niedopuszczanie ich do pracy do czasu przedstawienia aktualnego orzeczenia lekarskiego.

Powyższe stanowisko Kancelarii wynika z faktu, że na dzień dzisiejszy przepisy prawa pracy nie zostały w żaden sposób zmodyfikowane, co oznacza, że w razie niepożądanego zdarzenia, dopuszczenie do pracy pracownika bez aktualnych badań może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla pracodawcy. Natomiast w zakresie obowiązku płatności ewentualnego wynagrodzenia za czas nieświadczenia pracy w związku z brakiem badań lekarskich, kwestia ta powinna być rozpatrywana indywidualnie.

Kancelaria pozostaje do Państwa pełnej dyspozycji w przypadku dodatkowych pytań lub konieczności podjęcia innych działań. Będziemy również monitorowali zmiany w przepisach i o nich informowali.

INFORMACJA PRAWNA PDF