Po kilku latach prób implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, której termin implementacji upłynął w dniu 17 grudnia 2021 r., nowy Rząd w końcu przyjął projekt ustawy o ochronie sygnalistów. Ustawa uchwalona została przez Sejm w dniu 23 maja 2024 r., teraz trafi do Senatu, a następnie będzie oczekiwała na podpisanie przez Prezydenta.

Projekt ustawy nie różni się znacznie od projektu, o którym informowaliśmy Państwa już w kwietniu (link). W toku prac legislacyjnych w Sejmie do projektu wprowadzono jedynie nieliczne poprawki zaproponowane przez KP Lewica, korygujące zasadniczo przejrzystość aktu prawnego, bez zmiany istoty poszczególnych przepisów.

Przyjęta ustawa w dalszym ciągu zakłada możliwość reagowania przez sygnalistów na naruszenia prawa ujawnione w kontekście związanym z pracą, w drodze zgłoszeń wewnętrznych, zgłoszeń zewnętrznych oraz ujawnienia publicznego. Odpowiednio zabezpieczono też interesy sygnalistów, wprowadzając w Rozdziale 6 ustawy przepisy karne, które sankcjonują czyny popełniane na szkodę sygnalisty. Ustawodawca pośrednio ochronę rozciągnął też nad pracodawcami, wskazując, że dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tym samym ograniczona jest możliwość kierowania wobec pracodawcy bezpodstawnych oskarżeń, jak i inne formy nadużywania procedur zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Kluczowy dla pracodawców jest fakt, że podmiot na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę  zarobkową co najmniej 50 osób, zobowiązany jest do opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych (a tym samym posiadanie odpowiedniej infrastruktury i mechanizmów umożliwiających pracownikom dokonywanie zgłoszeń wewnętrznych). Czas przewidziany w ustawie na wprowadzenie niezbędnych procedur to 3 miesiące od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw, wobec czego pracodawcy zobowiązani na mocy ustawy powinni niezwłocznie rozpocząć prace nad wdrażaniem odpowiednich rozwiązań.

Ponadto, każda jednostka samorządu terytorialnego będzie musiała opracować także procedurę zgłoszeń zewnętrznych, całkowicie niezależną od procedury zgłoszeń wewnętrznych. Vacatio legis przepisów dotyczących procedury zgłoszeń zewnętrznych wynosi z kolei 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.

W razie braku wprowadzenia procedur przez osoby odpowiedzialne za ich wprowadzenie, osoby te podlegały będą na mocy ustawy karze grzywny.

WSPARCIE KANCELARII

Nasza kancelaria oferuje Państwu bieżące wsparcie w zakresie wdrożenia procedur i systemu dla zgłoszeń wewnętrznych. Z przyjemnością przeprowadzimy dla Państwa szkolenia w zakresie omawianej regulacji i odpowiemy na wszelkie wątpliwości. Służymy również merytorycznym wsparciem w zakresie obsługi poszczególnych zgłoszeń sygnalistów, w kontekście oceny ich zasadności i podjęcia właściwych i zgodnych z ustawą działań następczych.

Przez cały czas pozostajemy do Państwa dyspozycji, zapraszamy do kontaktu.

MAREK ŻMIJEWSKI, RADCA PRAWNY

marek.zmijewski@wojewodka.pl