AKTUALNIE OBOWĄZUJĄCE PRZEPISY

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa pracy do okresu pracy, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze, wlicza się głównie okresy pracy świadczonej w ramach stosunku pracy, powstałego na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Dodatkowo do okresu zatrudnienia niezbędnego do nabycia uprawnień pracowniczych wliczane są również inne okresy, niebędące okresami zatrudnienia, o ile są one uwzględniane w ramach stażu pracy na mocy przepisów szczególnych. Do tej kategorii okresów zaliczamy między innymi okresy służby w określonych jednostkach mundurowych, odbywanie czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego oraz służby zastępczej, pobieranie uposażenia w okresie sprawowania mandatu posła, posła do PE lub senatora, czy też okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

PROJEKTOWANE ZMIANY W KODEKSIE PRACY

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Pracy z dnia 4 lipca 2024 roku, który opublikowany został w dniu 11 lipca 2024 roku, istotnej zmianie mają ulec zasady obliczania stażu pracy dla celów ustalania uprawnień pracowniczych, wśród których autorzy projektu wymieniają chociażby uprawnienie do większej ilości dni urlopu wypoczynkowego, nagrody jubileuszowej czy dodatku stażowego.

W powyższym zakresie największą rewolucję stanowi istotne poszerzenie katalogu form aktywności zarobkowych, które wliczane będą do stażu pracy, w tym okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które co do zasady zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

Zgodnie z projektem Ustawy do okresów zatrudnienia wliczane będą również między innymi okresy:

• wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług,
• wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej,
• pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 1 i 2,
• pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych

– w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Wyjątkowo jednak do okresów zatrudnienia wliczać będzie się okresy działalności zawodowej wskazane powyżej, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów (w tym beneficjentów ulgi na start, ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. roku życia).

SKUTKI PROJEKTOWANYCH ZMIAN DLA PRACODAWCÓW

Według omawianego projektu poszerzony katalog okresów wliczanych do stażu pracy ma zostać uwzględniony przez pracodawców zarówno przy obliczaniu ogólnego, jak i zakładowego stażu pracy.

Zakładowy staż pracy oznacza okres zatrudnienia u danego pracodawcy i uzależniamy od niego między innymi długość okresu wypowiedzenia, czy dodatkowe świadczenia udzielane przez pracodawcę uzależnione od stażu pracy w tym konkretnym zakładzie pracy.

Ogólny staż pracy oznacza z kolei łączny staż pracy pracownika u wszystkich pracodawców i służy między innymi obliczaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego czy możliwości nabycia prawa do urlopu wychowawczego.

Nowelizacja Kodeksu pracy ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku. Oznacza to, że wszelkie uprawnienia pracownicze powiązane z nowym sposobem obliczania okresów stażu pracy będą przysługiwać tym pracownikom już z dniem obowiązywania zmian, z tym jednak zastrzeżeniem, że poszerzonego nowelizacją katalogu okresów nie wlicza się do stażu pracy wymaganego od kandydatów na określone stanowiska w naborach na wolne stanowiska wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.