UBEZPIECZENIA Kontrakt menedżerski można zawrzeć w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sytuacja przedsiębiorcy, który zawiera kontrakt menedżerski ze spółką kapitałową, jest nieporównywalna z tą, w której taki kontrakt zostaje zawarty z członkiem zarządu spółki kapitałowej

Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 29 marca 2017 r. (I UK 116/16). Sprawa toczyła się w związku z zaskarżeniem przez płatnika interpretacji ZUS dotyczącej tytułu ubezpieczenia. Zainteresowany (menedżer) od 1 lipca 2008 r. prowadził działalność gospodarczą w zakresie doradztwa biznesowego i zarządzania. 1 września 2008 r. zawarł z płatnikiem (spółką kapitałową) umowę o zarządzanie (kontrakt menedżerski), w ramach której podjął się kierowania wydzieloną częścią przedsiębiorstwa. Do jego głównych czynności należała m.in. optymalizacja tras dystrybucji prasy, nadzór nad pracą kierowców, analizy sprzedaży prasy, analizy ekonomiczne, współpraca ze sprzedawcami prasy. Zawierając kontrakt menedżerski, zainteresowany nie był ani nie został później powołany w skład zarządu spółki.

Kliknij, żeby przeczytać artykuł…

Komentarz mec. Adriana Prusika

Glosowane orzeczenie należy ocenić jako kontynuację linii orzeczniczej nakreślonej w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2015 r. (III UZP 2/15). Podobnie jak wspomniana uchwała, prowadzi ono do wyraźnego rozróżnienia sytuacji prawnej menedżerów – członków zarządu oraz menedżerów niewchodzących w skład organów spółki, działających jako samodzielni przedsiębiorcy. Wbrew kategorycznemu poglądowi SA w/w uchwała SN nie przesądza bowiem bezwzględnie o braku możliwości zarządzania przedsiębiorstwem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez menedżera. Wręcz przeciwnie, w uchwale SN opowiedział się pozytywnie za możliwością wykonywania czynności menedżerskich w ramach działalności gospodarczej, uznając jedynie, że nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej (wedle przesłanek składających się na definicję działalności gospodarczej) w określony sposób – tj. poprzez wykonywanie funkcji członka zarządu. Gdy przesłanką objęcia ubezpieczeniem z tytułu prowadzonej działalności jest faktyczne jej prowadzenie, nie zaś sam fakt jej zarejestrowania, to kontrakty menedżerskie członków zarządu (wykonujących tylko i wyłącznie funkcję członka organu) nie spełniają określonych prawem przesłanek działalności gospodarczej. Wówczas, skoro dla menedżerów – członków zarządu nie powstaje tytuł ubezpieczenia z prowadzonej działalności gospodarczej, to staje się nim kontrakt menedżerski na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Uchwała SN z 17 czerwca 2015 r. nie przesądza zatem o generalnym zakazie wykonywania funkcji menedżera w ramach działalności gospodarczej, a jedynie rozstrzyga, że jej przejawem nie może być wykonywanie funkcji członka zarządu spółki. SN nie tworzy nowej „reguły kolizyjnej” między działalnością gospodarczą a kontraktem menedżerskim (umową o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) jako tytułami ubezpieczenia, ale przesądza, iż dla członków zarządu taka kolizja nie zachodzi. Wykonywanie funkcji członka zarządu nie spełnia bowiem przesłanek działalności gospodarczej. W podobnym tonie SN wypowiedział się w omawianym wyroku, zaznaczając, iż „przepisy o działalności gospodarczej nie wskazują, aby umowy menedżerskie były wyłączone z działalności gospodarczej”. Osoba fizyczna niebędąca członkiem zarządu spółki, może w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonywać czynności zarządzania przedsiębiorstwem. Istota uchwały SN znalazła swoje odzwierciedlenie w poczynionej przez SN w omawianym wyroku dystynkcji między sytuację prawną menedżera – członka zarządu a sytuację menedżera niebędącego członkiem tego organu. Z perspektywy praktyki warte jest też odnotowanie poglądu SN co do „obiektywności” przesłanek działalności gospodarczej. SN stwierdził, iż jej wykonywanie jest kategorią obiektywną. Może to zatem stanowić o irrelewantności kwestii motywacji przedsiębiorcy przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej dla zaistnienia tytułu ubezpieczenia społecznego. Istotne pozostają również wskazania SN, w których ograniczenia zawarte w umowie między spółką a menedżerem, chociaż zmniejszają swobodę tego drugiego, to nie pozbawiają go statusu przedsiębiorcy.