Kwalifikacja pracy jako pracy w warunkach szczególnych dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych odbywa się na podstawie kryterium stanowiskowo-branżowego (czyli konkretne stanowisko w określonej branży). Przynależność pracodawcy do określonej gałęzi gospodarki ma istotne znaczenie i nie można dowolnie wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w obowiązujących przepisach.

Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 13 grudnia 2016 r. (III UK 40/16).

W tej sprawie pierwotnie ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na nieudokumentowanie przez niego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wniósł odwołanie od tej decyzji, domagając się ustalenia prawa do świadczenia. Argumentował, że pracował w warunkach szczególnych ponad 15 lat jako ślusarz, szlifierz i tokarz automatowy.

Sąd okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał prawo do emerytury. Sąd ten ustalił, że do zadań wnioskodawcy wykonywanych w trakcie pracy na stanowisku szlifierza należało szlifowanie odlewów żeliwnych na hali przy pomocy szlifierki przelotowej. Jako tokarz wytaczał z kolei odlewy, wiercił w nich otwory i ponownie wytaczał, zaś jako operator obróbki zespołu zajmował się wytaczaniem odlewów przy pomocy zautomatyzowanej maszyny. W ocenie sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał na jednoznaczne uznanie, iż wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych.