Dwugłos prawniczy o zmianach w Prokuraturze Krajowej
„Prokurator Krajowy Dariusz Barski z dniem 12 stycznia 2024 roku przestaje pełnić swoją funkcję. Wynika to z faktu, iż powołanie Barskiego do służby miało zostać dokonane z naruszeniem przepisów i nie wywołało skutków prawnych, podało Ministerstwo Sprawiedliwości. Przedstawiamy dwa odrębne stanowiska prawników na ten temat.”
Dr Marcin Wojewódka, radca prawny
Jeśli okazuje się, że kierowca nie ma prawa jazdy, to nie może dalej prowadzić autobusu
W związku z działaniami podjętymi przez Prokuratora Generalnego w stosunku do Prokuratora Krajowego należy jednoznacznie wskazać, że nie miało w tym przypadku miejsca żadne odwołanie Prokuratora Krajowego, jak próbują nieudolnie nazwać to osoby nie rozumiejące istoty problemu. Nie doszło do żadnego złamania prawa przy rzekomym odwoływaniu Prokuratora Krajowego, bo takiego odwołania po prostu nie było.
Natomiast to co miało miejsce, to że Prokurator Generalny stwierdził, iż osoba sprawująca funkcję Prokuratora Krajowego po prostu nie posiadała ku temu uprawnień. Obecnie wymogiem prawnym dla możliwości bycia Prokuratorem Krajowym jest pozostawanie przez danego prokuratora w tzw. stanie czynnym. Natomiast to co się okazało, że osoba ta nie była w stanie czynnym, a pozostaje ona w stanie spoczynku. Powyższe było spowodowane nieskutecznym przywróceniem jej przez poprzedniego Prokuratora Generalnego w stan czynny w 2022 roku, gdyż miało to miejsce na podstawie przepisów, które regulowały sytuację prawą dotyczącą kilku lat wcześniej. Żeby to zobrazować, to trochę tak jakby się okazało, że w końcu właściciel autobusu zorientował się, że kierowca prowadzący jego autobus pełen pasażerów jednak nie posiada prawa jazdy. I w takiej sytuacji doprowadzenie do zmiany osoby za kółkiem jest wręcz obowiązkiem właściciela autobusu. To właśnie zrobił Prokurator Generalny w piątek 12 stycznia 2024 roku.
Jak wiemy z przekazów medialnych prawnie to chodzi tu o interpretację i stosowanie przepisu art. 47 przepisów wprowadzających w roku 2016 ustawę prawo o prokuraturze. W tym zakresie należy wskazać, że literalnie w tym przepisie brak jest oczywiście wskazania ograniczonego 60 dniowego terminu stosowania tej regulacji. Jednakże należy też podnieść – jak wynika to opinii niewątpliwych autorytetów prawniczych w tym zakresie – że stosowanie takiego 60 dniowego terminu należy wyinterpretować właśnie tak z ogółu przepisów tej ustawy, jak też faktu, że przedmiotowa ustawa wprowadzająca miała charakter incydentalny. Przepisy wprowadzające, uchwalone w 2016 roku bowiem miały określony cel – skuteczne wdrożenie właściwej ówczesnej ustawy o prokuraturze. I to miało miejsce prawie 8 lat temu, w roku 2016. Dlatego nie może ulegać wątpliwości, że dla wszystkich czynności personalnych oraz organizacyjnych związanych z przebudową prokuratury przewidziano wtedy maksymalny termin wynoszący 60 dni od dnia wejścia w życie tych przepisów. W tym także na zastosowanie uprawnień szczególnych – nota bene przysługującym tylko z góry zdefiniowanej grupie osób – określonych w treści art. 47 przepisów wprowadzających prawo o prokuraturze. W związku z powyższym kompetencja Prokuratora Generalnego do wydania decyzji o przywróceniu, w trybie art. 47 przepisów wprowadzających, do służby czynnej prokuratora pozostającego w stanie spoczynku przestała istnieć po upływie 60 dniowego terminu od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy. A to wejście w życie nastąpiło przypomnijmy 4 marca 2016 roku. Co więcej ewentualne działania podejmowane w trybie art. 47 po tym 60 dniowym okresie pozbawione są więc podstawy prawnej. A w omawianym w mediach przypadku to przywrócenie miało miejsce w lutym 2022 roku, a więc prawie 6 lat po terminie. Powyższą interpretację wzmacnia też wykładnia systemowa.
Resumując, nie może ulegać wątpliwości, że działania Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego znajdują pełne uzasadnienie prawne. Obecnie, po upływie wielu lat od zakończenia obowiązywania tej specjalnej regulacji jakim były przepisy wprowadzające ustawę o prokuraturze z 2016 roku, w tym wspomniany art. 47 „powrót” prokuratora ze stanu spoczynku może wynikać tylko z ogólnych przepisów obowiązujących obecnie, tj. z samej ustawy prawo o prokuraturze np. art. 127 a nie można go przeprowadzać w oparciu o dawne przepisy przejściowe i epizodyczne.