Od 11 lipca 2024 r. trwają prace legislacyjne nad przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy dotyczącym kwestii związanych ze stażem pracy.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji Kodeksu pracy „aktualnie okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności, jak również wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z tymi osobami albo pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych nie są wliczane do okresu zatrudnienia w rozumieniu powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy. W efekcie utrudnia to dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych oraz stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy. Taka sytuacja jest zatem niekorzystna dla pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy prowadzili działalność gospodarczą we wskazanych formach lub wykonywali pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych, byli osobami współpracującymi czy członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych.”

Zamiarem ustawodawcy jest likwidacja nierówności w traktowaniu pracowników ze względu na rodzaj podejmowanej przez nich aktywności zawodowej i wyrównanie szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych.

Projektowane zmiany zakładają m.in.:

• uzupełnienie katalogu okresów służby wliczanych do okresu zatrudnienia w stosunku do aktualnego brzmienia przepisu 302 k.p. o okres służby funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej i okres służby w Służbie Celno-Skarbowej;
• wprowadzenie nowego przepisu art. 302(1) k.p., zgodnie z którym do okresu zatrudnienia wlicza się:

okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe,

okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług , do której stosuje się przepisy dot. zlecenia, w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

okresy wykonywania  przez osobę fizyczną umowy agencyjnej, w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą wykonującą umowę zlecenia/inną umowę o świadczenie usług/umowę agencyjną, w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

okresy działalności zawodowej wskazanej powyżej, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów. Jak wskazuje Ministerstwo może to być np. niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku ze skorzystaniem przez przedsiębiorcę z uprawnienia ulgi na start, zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 i inne przypadki,

udokumentowany przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej,

okresy pobierania uposażenia w okresie sprawowania mandatu posła, senatora lub posła do Parlamentu Europejskiego, odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego, odbywania służby zastępczej, kształcenia się w szkole doktorskiej, pobierania przez stypendystę sportowego stypendium sportowego, kształcenia się w Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego, wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia, pobierania przez bezrobotnego zasiłku i stypendium, udokumentowanego zatrudnienia przebytego za granicą u pracodawcy zagranicznego, prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie rolnym, które z mocy odrębnych przepisów, w zakresie i na zasadach w nich przewidzianych, podlegają wliczeniu do okresu zatrudnienia lub są okresem, od którego zależą uprawnienia pracownicze;

• zgodnie z proponowanym art. 302(1) § 6 k.p., w przypadku nakładania się okresów, o których mowa powyżej, lub nakładania się tych okresów z okresem pozostawania w stosunku pracy, do okresu zatrudnienia wlicza się jeden z tych okresów;
• okresy wykonywania aktywności zawodowej uprawniającej do zaliczenia jej do okresu zatrudnienia zgodnie z projektowanymi przepisami potwierdzać będą odpowiednie zaświadczenia wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydawane na wniosek złożony w postaci elektronicznej za pośrednictwem ZUS PUE.

Warto zaznaczyć, że projektowane zmiany są o tyle ważne, że od stażu pracy uzależnionych jest wiele kwestii, w tym wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika oraz nabycie prawa do urlopu wychowawczego (tzw. ogólny staż pracy) czy długość okresu wypowiedzenia i wysokość odprawy w przypadku rozwiązania umowy o pracę (tzw. zakładowy staż pracy), a często także dodatkowe świadczenia przyznawane przez pracodawcę na mocy przepisów zakładowych.

Zgodnie z projektem ustawy zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.

Niemniej, na dzień dzisiejszy projekt ten nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu.