Informacja prawna – Planowane zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego

Na stronie internetowej RCL dostępny jest projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Zgodnie z tym projektem z dniem 1 lipca 2023 r. odwołuje się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Powyższe odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego będzie miało zasadniczy wpływ na obowiązujące regulacje wprowadzone w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, ponieważ przepisy, które regulują poszczególne instytucje wskazują z reguły, że będą one obowiązywały do końca obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, czy też w określonym czasie po zniesieniu ostatniego z tych stanów.
Stan epidemii z powodu COVID-19 obowiązywał w Polsce od 20 marca 2020 r., przy czym od dnia 16 maja 2022 r. wprowadzono w Polsce stan zagrożenia epidemicznego, który ma zostać zniesiony od dnia 1 lipca 2023 r. Zasadnicza część regulacji związanych z pandemią została wprowadzona w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (dalej „ustawa COVID-19”). Z przepisów tej ustawy wynikają liczne instytucje dotyczące pracodawców. Obowiązywanie tych instytucji wynikających z powyższej ustawy obejmuje okres epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz część ściśle określony czas po zniesieniu ostatniego z tych stanów. Zatem zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego, bez wprowadzenia w jego miejsce stanu epidemii będzie skutkowało koniecznością uwzględnienia licznych zmian również w zakresie praw i obowiązków pracodawców.
Do najważniejszych skutków w zakresie instytucji mających znaczenie dla Pracodawców, które zaistnieją w związku z powyższą zmianą zalicza się:
- Przywrócenie obowiązków związanych z wykonywaniem okresowych badań lekarskich wynikających z art. 229 § 2 k.p. zdanie pierwsze, § 4a w zakresie badań okresowych i § 5 k.p. – przywrócony obowiązek należy wypełnić w okresie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (art. 12a ustawy COVID-19),
- Wyłączenie możliwości przeprowadzania szkoleń wstępnych w dziedzinie BHP w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (art. 12e ust. 1 ustawy COVID-19)- z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Obowiązek przeprowadzenia szkoleń okresowych w dziedzinie BHP w związku z przedłużeniem terminu na ich przeprowadzenie w wypadkach, gdy ich termin przeprowadzenia przypadał w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (art. 12e ust. 2 ustawy COVID-19) – obowiązek należy wypełnić w terminie 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Wyłączenie możliwości jednostronnego udzielenia pracownikowi zaległego urlopu do 30 dni bez jego zgody (art. 15 gc ustawy COVID-19) – z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (przy czym nadal w tej kwestii obowiązują uprawnienia pracodawców potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego),
- Wyłączenie możliwości ograniczenia do 10-krotności minimalnego wynagrodzenia wysokości odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez pracodawcę na podstawie obowiązku istniejącego w przepisach w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w wypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń (art. 15 gd ustawy COVID-19) – z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Wyłączenie możliwości zawieszenia obowiązków związanych z tworzeniem lub funkcjonowaniem ZFŚS, dokonywania odpisu podstawowego lub wypłaty świadczeń urlopowych w wypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń (art. 15 ge ustawy COVID-19) – z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Wyłączenie jednostronnego wypowiedzenia przez pracodawcę umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy na mocy samego przepisu prawa, z zachowaniem 7 dniowego okresu wypowiedzenia (art. 15gf ustawy COVID-19) – z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Upływ okresu przedłużenia obowiązywania zezwoleń na pracę lub zezwoleń na pracę sezonową cudzoziemców, jeżeli ostatni dzień ważności zezwolenia przypadał w okresie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego oraz obowiązywania oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy, jeżeli koniec okresu pracy wskazanego w oświadczeniach przypadał w powyższym czasie (art. 15zzq ust. 1 ustawy COVID-19)- przedłużenie obowiązuje do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (przy czy w mocy pozostają inne podstawy przedłużenia zezwoleń związane z wojną w Ukrainie),
- Wyłączenie szczególnych uprawnień niektórych pracodawców (prowadzących działalność obejmującą funkcjonowanie tzw. infrastruktury krytycznej) np. polecenie realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (art. 15x ustawy COVID-19) – z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- Uchylenie ograniczenia możliwości uznania za doręczone nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru, których termin odbioru przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (art. 98 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2) – pism nie można uznać za doręczone przed upływem 14 dni od dnia zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego,
W związku z powyższymi zmianami pracodawcy powinni przeprowadzić przegląd stosowanych
u siebie instytucji, które obowiązują w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub też zweryfikować, czy nie istnieje potrzeba zastosowania którejś z tych instytucji zanim przestanie ona obowiązywać, a następnie w wypadku identyfikacji tego rodzaju sytuacji poczynić działania organizacyjne i prawne w celu przygotowania się na zmiany związane z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego.
Jednocześnie informujemy, że Kancelaria świadczy pomoc prawną dla pracodawców w zakresie związanym z planowanymi zmianami wynikającymi ze zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego.
W razie pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt.