Informujemy, że w dniu 12 kwietnia 2022 roku na stronach rządowych opublikowany został nowy projekt ustawy o tzw. sygnalistach. Jest to projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Zwracamy uwagę, że najnowszy projekt w zauważalny sposób różni się od przedmiotowego projektu ustawy o Sygnalistach opublikowanego jesienią 2021 roku.

ZAKRES PODMIOTOWY STOSOWANIA USTAWY O SYGNALISTACH ORAZ SPOSÓB LICZENIA 250

Zwracamy uwagę, że ustawa o Sygnalistach dotyczy nie tylko pracowników, ale także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, przy czym obejmie ona nie tylko aktualnych pracowników danego pracodawcy, ale także byłych pracowników, pracowników tymczasowych, stażystów oraz kandydatów i osoby na umowach cywilnoprawnych. Kwestią wątpliwą jest to, czy wszystkie powyższe kategorie osób należy wliczać do limitu 250 osób, od którego zależy termin stosowania ustawy o Sygnalistach przez poszczególne podmioty. W naszej ocenie do przedmiotowej liczby 250 osób nie powinno wliczać się ani pracowników tymczasowych, jak też osób świadczących pracę na podstawie umów o dzieło czy umów zlecenia. Kwestia ta może być jednak przedmiotem odmiennej interpretacji organów kontrolujących stosowanie przepisów ustawy o Sygnalistach. Powyższe wynika z faktu, że w obecnym projekcie ustawy o Sygnalistach posłużono się sformułowaniem „osoby, które wykonują pracę na rzecz podmiotu prawnego”.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY STOSOWANIA USTAWY O SYGNALISTACH

Najnowszy projekt przewiduje katalog naruszeń objętych przepisami o Sygnalistach, będących oddaniem przepisów dyrektywy unijnej o Sygnalistach, ale poszczególni pracodawcy mogą przedmiotowy katalog rozszerzyć, przykładowo o kwestie związane z prawem pracy, takie jak molestowanie seksualne, mobbing czy dyskryminacja.

SZEROKI KATALOG ZABRONIONYCH DZIAŁAŃ ODWETOWYCH PRACODAWCY

Najnowszy projekt rozszerza katalog zabronionych pracodawcom w stosunku do Sygnalistów działań odwetowych. Co więcej, zakazane będą nie tylko same działania odwetowe, ale nawet próby bądź groźby ich zastosowania. Dodatkowo, otwarty katalog działań odwetowych został poszerzony o nieostre i dające duże pole do nadinterpretacji przykłady, takie jak:

• niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie,
• spowodowanie straty finansowej, w tym gospodarczej lub utraty dochodu,
• wyrządzenie innej szkody niematerialnej, w tym nadszarpnięcia reputacji, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

USTAWOWE KANAŁY ZGŁOSZENIOWE I INNE KWESTIE

Sygnaliści będą mogli dokonywać zgłoszeń wewnętrznych, tak w postaci ustnej, jak też papierowej lub elektronicznej. Brak jest obowiązku ustanawiania specjalnego kanału zgłoszeń od zewnętrznego dostawcy. Kwestie dotyczące zgłoszeń od Sygnalistów trzeba jednak uregulować w wewnętrznej procedurze. Powinna taka obejmować między innymi wskazanie, kto przyjmuje zgłoszenia i jak można dokonać zgłoszenia. Najnowszy projekt ustawy o Sygnalistach reguluje też inne kwestie, takie jak sposób wdrożenia procedury w zakładzie pracy we współpracy z przedstawicielami pracowników i zasady przechowywania dokumentacji zgłoszeń.

PRZEPISY KARNE

Projekt ustawy o Sygnalistach przewiduje stosunkowo drakońskie przepisy karne. I tak o ile za brak wdrożenia procedury wewnętrznej grozi pracodawcy grzywna do 5000 zł, to za podejmowanie działań odwetowych można zostać ukaranym karą nawet do 3 lat pozbawienia wolności. Penalizowane będzie także naruszenie obowiązku zachowania w poufności tożsamości Sygnalisty.

TERMIN WEJŚCIA W ŻYCIE NOWYCH PRZEPISÓW 

Na dzień dzisiejszy brak jest jednoznacznych informacji pozwalających na określenie terminu wejścia w życie nowych przepisów. Jednakże w związku z faktem, że jest to implementacja dyrektywy unijnej, także biorąc pod uwagę propozycje rozwiązań legislacyjnych zawartych w projekcie, należy spodziewać się, że przedmiotowe przepisy wejdą w życie jeszcze w 2022 roku. Pracodawcy oraz zleceniodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 250 pracowników, będą zobowiązani do wdrożenia wewnętrznej procedury dotyczącej Sygnalistów w terminie jednego miesiąc od wejścia w życie ustawy o Sygnalistach. Sama zaś ustawa ma wejść w życie po dwóch miesiącach od jej ogłoszenia. Pracodawcy będą więc mieli co najmniej kwartał na przygotowanie się.

Monitorujemy proces legislacyjny i będziemy na bieżąco informowali o postępie prac w tym zakresie. W razie pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt. 

INFORMACJA PRAWNA PDF